Hầu hết mọi người đều tập trung vào việc thay dầu nhớt dựa trên số kilomet đã đi, nhưng lại bỏ qua một yếu tố cực kỳ quan trọng: thời gian sử dụng và hạn sử dụng của chính chai dầu nhớt. Bạn có thể đã dùng loại dầu tốt nhất, nhưng nếu nó đã bị biến chất do quá hạn hoặc bảo quản sai cách, nó cũng không khác gì “chất độc” đối với động cơ.
Vậy, dầu nhớt có thực sự hết hạn không? Và điều gì sẽ xảy ra với động cơ nếu bạn sử dụng dầu nhớt quá hạn sử dụng? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những tác hại khôn lường và cách bảo quản đúng đắn để bảo vệ “trái tim” của chiếc xe.
Contents
1 Phân Biệt Hai Khái Niệm Quan Trọng Của Dầu Nhớt
Trước tiên, cần phân biệt rõ hai loại “hạn” liên quan đến dầu nhớt:
1.1. Hạn Sử Dụng (Shelf Life) – Khi Chưa Mở Nắp
Đây là thời gian mà nhà sản xuất cam kết chất lượng dầu được giữ nguyên khi còn nguyên niêm phong.
- Thông thường: Dầu nhớt đóng gói kín có thể giữ được từ 3 đến 5 năm kể từ ngày sản xuất.
- Vấn đề: Sau thời gian này, các thành phần hóa học, đặc biệt là phụ gia dầu nhớt bên trong, bắt đầu bị phân hủy, lắng đọng hoặc phản ứng nhẹ với nhau, làm giảm chất lượng tổng thể của sản phẩm dù chưa hề được sử dụng.
1.2. Thời Gian Sử Dụng (Service Life) – Khi Đã Đổ Vào Động Cơ
Đây là thời gian dầu được phép hoạt động bên trong động cơ trước khi phải thay thế.
- Tiêu chuẩn: Thường được tính bằng kilomet (2.000 km, 5.000 km, 10.000 km, v.v.) HOẶC thời gian (ví dụ: 6 tháng hoặc 12 tháng).
- Sự thật ít người nói: Ngay cả khi bạn chỉ đi 1.000 km trong 1 năm, bạn vẫn NÊN thay dầu. Trong quá trình hoạt động, dầu đã bị nhiễm bẩn, bị oxy hóa do nhiệt độ và độ ẩm, làm tiêu hao hết các phụ gia bảo vệ.
2 Tác Hại Của Dầu Nhớt Quá Hạn Sử Dụng (Chưa Dùng)
Việc mua phải một chai dầu nhớt đã hết hạn hoặc đã được sản xuất quá lâu, dù còn niêm phong, vẫn mang lại rủi ro lớn.
2.1. Phụ Gia Bị Phân Hủy và Lắng Đọng
- Phụ gia chính là linh hồn: Các chất tẩy rửa, phân tán, chống mài mòn, và chống oxy hóa là thành phần đắt đỏ và quan trọng nhất. Sau thời gian dài lưu kho, chúng có xu hướng lắng đọng xuống đáy chai.
- Tác hại: Khi bạn đổ loại dầu này vào động cơ, bạn chỉ đang đổ dầu gốc lên và rất ít các phụ gia bảo vệ. Khả năng làm sạch và bảo vệ động cơ gần như bằng không.
2.2. Hút Ẩm và Nhiễm Nước
Ngay cả khi được niêm phong, một số loại dầu (đặc biệt là dầu thủy lực hoặc dầu công nghiệp) có tính chất hút ẩm nhẹ. Nếu được bảo quản trong môi trường ẩm ướt hoặc nhiệt độ thay đổi, nước có thể xâm nhập, dù chỉ một lượng nhỏ.
- Hậu quả: Nước trong dầu sẽ gây gỉ sét các chi tiết kim loại bên trong động cơ khi xe dừng hoạt động, làm giảm khả năng bôi trơn và đẩy nhanh quá trình oxy hóa.
3 Hậu Quả Kinh Hoàng Của Dầu Nhớt Quá Thời Gian Sử Dụng (Đã Dùng)
Đây là tình trạng phổ biến nhất: Chủ xe không đạt đến số kilomet thay dầu, nhưng lại để dầu trong động cơ quá lâu (ví dụ: 1 năm chỉ đi 2.000 km).
3.1. Oxy Hóa và Giảm Độ Nhớt
Dưới tác động của nhiệt độ và không khí, dầu nhớt bên trong động cơ sẽ bị oxy hóa.
- Biến đổi hóa học: Quá trình oxy hóa làm dầu biến đổi cấu trúc, tạo thành các hợp chất acid. Điều này làm độ nhớt của dầu giảm đi, mất đi khả năng tạo màng bảo vệ mạnh mẽ.
- Gây ăn mòn: Các chất acid sinh ra từ quá trình này ăn mòn dần các chi tiết kim loại nhạy cảm bên trong động cơ, đặc biệt là vòng bi và bạc.
3.2. Mất Khả Năng Tẩy Rửa và Tạo Bùn Đen
Phụ gia tẩy rửa và phân tán có nhiệm vụ giữ cho các cặn bẩn, bụi kim loại, và carbon luôn lơ lửng trong dầu để chúng không bám vào các chi tiết động cơ.
- Tiêu hao phụ gia: Sau một thời gian dài (trên 6 tháng), các phụ gia này đã bị tiêu hao hết khả năng hoạt động.
- Tạo cặn bùn: Cặn bẩn bắt đầu kết tụ lại, hình thành bùn đen (sludge) bám dày đặc vào thành động cơ, đường dầu và làm tắc lọc dầu. Bùn đen là nguyên nhân chính gây nên hiện tượng bó máy do thiếu bôi trơn cục bộ.
3.3. Nhiễm Nhiên Liệu và Nước Từ Quá Trình Đốt
Ngay cả khi xe ít chạy, trong quá trình đốt cháy, một lượng nhỏ hơi nước (từ quá trình ngưng tụ) và nhiên liệu (xăng/diesel) vẫn lọt vào dầu.
- Pha loãng dầu: Nhiên liệu làm dầu bị pha loãng, giảm độ nhớt và khả năng bôi trơn.
- Nhiễm bẩn: Nước kết hợp với các sản phẩm cháy tạo thành acid, càng đẩy nhanh quá trình phân hủy dầu và ăn mòn kim loại.
4 Lời Khuyên Vàng Về Bảo Quản và Sử Dụng Dầu Nhớt
Để tránh những tác hại khôn lường của dầu cũ, hãy tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Kiểm tra ngày sản xuất (MFG): Khi mua, ưu tiên chọn những chai dầu có ngày sản xuất gần nhất.
- Bảo quản đúng cách: Nếu bạn mua dự trữ, hãy để dầu ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và tránh nhiệt độ quá cao/quá thấp. Giữ nguyên niêm phong và để chai thẳng đứng.
- Áp dụng “Quy tắc Thời Gian”: Luôn thay dầu theo quy tắc “kilomet hoặc thời gian (6-12 tháng), điều kiện nào đến trước”. Đừng tiếc tiền cho việc thay dầu định kỳ.
- Kiểm tra định kỳ: Đối với máy móc công nghiệp hoặc xe ít sử dụng, hãy thường xuyên rút que thăm dầu để kiểm tra màu sắc và mùi. Nếu dầu chuyển sang màu đen đặc hoặc có mùi khét/hôi, hãy thay ngay.
Kết Luận
Dầu nhớt không phải là sản phẩm vĩnh cửu. Việc sử dụng dầu nhớt quá hạn sử dụng hay quá thời gian sử dụng trong động cơ đều là một sự đánh cược với tuổi thọ của xe. Hãy chủ động quản lý chu kỳ thay dầu cả về quãng đường lẫn thời gian để đảm bảo động cơ của bạn luôn được bảo vệ bởi chất bôi trơn tốt nhất.
Liên hệ và tư vấn
Nếu bạn chưa biết mua dầu nhớt uy tín, chất lượng ở đâu, QTEX l là lựa chọn đáng tin cậy. Bạn có thể tham khảo các sản phẩm dầu nhớt cho ô tô, xe máy và thiết bị công nghiệp để lựa chọn sản phẩm phù hợp.
Mọi thắc mắc hoặc cần tư vấn kỹ thuật:
-
-
Hotline: 02873 004 165
-
Fanpage QTEX tại đây: Trao đổi trực tiếp để được hỗ trợ nhanh chóng
-
QTEX cam kết mang đến giải pháp bôi trơn toàn diện, sản phẩm chất lượng cao và dịch vụ hỗ trợ chuyên nghiệp, giúp bạn an tâm vận hành động cơ trong mọi điều kiện
